4
temel amacı ikinci dünya savaşı sonrası dünya'da artan komunist eğilimi önlemektir.truman doktrini sonrası hali hazırda yardım almakta olan türkiye plana dahil edilmemiş olsa da demokrat parti'nin artan baskısı sonucu türkiye marshall planına dahil edilmiştir.marshall planı sonucunda;
-amerikan askeri yardımı çerçevesinde türkiye'ye verilen malzemenin bakım ve yedek parça giderlerinin türkiye bütçesinden karşılanması türk ekonomisinde sıkıntıya neden oldu.
-amerika'dan gelen yardımın bakım ve yedek parçası için Türkiye'nin bütçesinden yılda yaklaşık 145 Milyon $ ayrılması gerekti. bu durum, türkiye'nin 2. dünya savaşı sonrasında elinde bulundurduğu döviz stokunun kısa sürede erimesine neden oldu.
-amerika'nın yaptığı askeri yardımın niteliği de tartışma konusu oldu. farklı bir bakıs açısına göre, askeri yardımın büyük bölümü 2.dünya savaşı'nda kullanılmış, kullanım süresinin dolmasına az kalmış, hasarlı ve ABD'nin artık kullanmadığı silah ve malzemeydi.daha da önemlisi, bu silah ve malzemenin mülkiyeti ABD'ye aitti ve ABD'nin onay vermediği durumlarda Türkiye tarafından kullanılması mümkün değildi.Bu madde, Kıbrıs'taki olaylar nedeniyle Türkiye, Kıbrıs'a askeri müdahalede bulunmak için Amerikan yardımıyla gelen silahları kullanmak istediğinde Amerika,Türkiye'nin bu silahları Kıbrıs'ta kullanmasına izin vermedi.
-ABD, gerektiğinde bu yardımla gönderdiği silah ve malzemeyi geri alma hakkına da sahipti.Ayrıca ABD yardımların hangi alanlarda kullanılacağı konusunda da söz sahibiydi.ABD'li yetkililerin raporu doğrultusunda yardımların %60'ı tarım alanında kullanıldı.
-ABD, yardımların karayollarının gelişmesi için de kullanılmasını istiyordu. Böylece karayolu yapımı, demiryolu yapımına tercih edildi. Karayolu ulaşımının gelişmesiyle Türkiye'ye ithal edilen yabancı otomobil ve otobüslerin sayısı ve buna bağlı olarak petrol ihtiyacı arttı.zaten dikkat edildiğinde sosyalist ülkelerde demiryoluna önem verilirken kapitalist ülkelerde karayolu yapımına önem verilmektedir.
-Marshall Planı ile yasanan sürecin, Türkiye'deki sosyal yasama da büyük etkileri oldu. Amerika Birleşik Devletleri'nin Türk kamuoyundaki imajı güçlendi. Amerikan mallarını kullanmak bir prestij haline geldi.Amerikan çizgi romanlarının gelmesiyle çocuklar Amerikan kahramanlarını benimsediler. Bu süreçte, Türk kamuoyunda Amerika Birleşik Devletleri'ne karşı büyük bir ilgi ve hayranlık yaşandı
-Sonuç olarak baktığımızda Marshall Planıyla birlikte Türkiye dışa bağımlı bir ülke haline gelmiş,imf ve Dünya Bankalarına borçlanmıştır.
↑