25
Alevilik, Araplaşmamış Türklerin dini bir öğretisidir oğlum diye muhabbete giren biri olursa ağzına lütfen kürek ile vurun. Yüzlerce yıllık öğreti bu kadar sığ ifade edilemez.
24
türk tipi islam uygulamasının kurumlaşmış halidir ve muhteşemdir.aleviliğe düşman herkesin kökü kazınmalıdır.
22
Osmanlı içindeki Bektaşi yapılanması ve Osmanlı padişahlarının Bektaşi olup, olmadığı her tarihte tartışma konusu olmuştur. O dönemde geniş bir etki alanına sahip olan Bektaşiligin Saray ve çevresinde de taraftar bulması olağanüstü bir durum olarak karşılanmamalıdır.
Hatta Yeniçeri oçağının Bektaşi oluşu, Hz. Pir Hünkar Hacı Bektaş Veli’yi pir olarak kabul etmeleri ve dahi Yeniçerilerin Osmanlının en önemli askeri kolunu olduğu düşünüldügünde bu yakınlıktan dolayı Padişahların da Tarik-i Nazenin ile münasebetleri normal olarak karşılanmalıdır.
Beşktaşi tarikatının Osmanlı’nın kurulmasında aktif bir rolü vardır;
Hatta ilk üç padişahın; Otman Gazi, Orhan Gazi ve 1. Murat’ın, Ahi-Bektaşi inançlı olduklarını bazı kaynaklar yazar.
Osmanlı Devleti’nin Sünni İslam anlayışını benimsemeye başladığı XV. asrın sonlarına kadar, Şaman inançlı atalarından izler taşıyan bir İslam inanışı dönemi yaşanmıştır.
Osmanlının yaşadığı bu dönem ve süreçte, Hacı Bektaş Veli’nin halkın gönlünde saygın bir yere sahip olduğunu gösteren anlatımlara rastlıyoruz.
‘Vilayetname’ nin sonlarında aktarılan, Hacı Bektaş Veli’nin Osman Gazi’ye ‘Elifi Tac’ giydirdiğine ilişkin söylence kısaca şöyledir: “Ertuğrul’un Osman adında genç bir oğlu vardı.
Babası ölünce Kayılar boyuna beğ oldu. Yarhisar, Bilecik, İnegöl ve İznik’e saldırarak kafirlerin topraklarını yağmaladı. Kafirler, sultan Alaeddin’e anlaşmalarına uyulmadığından yakındılar.
Sultan Alaeddin, Osman’ın amcası Gündüz Alp’e gönderdiği hükümle, Osman’ı huzuruna getirtti ve heybetini görünce hayranlığını gizleyemedi. Onu Hacı Bektaş Veli’ye yolladı.
Hacı Bektaş Veli, Osman’ı görünce başındaki Elifi Tac’ını çıkarıp ona giydirdi, ona kılıç kuşandırdı ve çerağ yaktı. Kendi kuşağını çıkarıp Osman’ın beline dolayarak önüne sofra yaydı ve ‘Haydi, bütün bu makamları al, seni din düşmanlarıyla savaşmaya salıyoruz.’ ve ‘Hünkar adımı sana veriyorum’ dedi.
‘Bu adı ve bütün bunları hep senin soyundan olanlar taşısın. Doğudan batıya dek ışığın sönmesin’ diye dua etti.”
Bektaşiler arasında Otman Gazi ile birlikte aşağıdaki padişahların da Bektaşi olduğuna dair bilgiler vardır.
1-Otman gazi (Osman Gazi)
2-Orhan gazi
3-Yıldırım Beyazıd
4-2.Beyazıd (veli)
5-Yavuz Sultan Selim
6-Kanuni Sultan Süleyman
7-Sultan Abdülaziz
Bunlardan bazı isimlerin Bektaşiligi tarihteki olaylara bakıldığında tartışmalıdır.
Yavuz Sultan Selim;
Şehzadeliğini Trabzonda yapmıştır. Bu sırada hem Yavuz hemde hemde Şah İsmail’in Bektaşi olduğu ve aynı kıza aşık olduğu ve hatta aralarındaki çekişmenin de bu nedenle başladığı Bektaşiler arasında anlatılır.
Yavuz ve Hatayi arasındaki çekişme Şehzadelik dönemlerinde başlar. Yavuz Sultan Selimin'in babası II. Beyazıt Bektaşi erkanlarına katılırdı. Hatta şah İsmail II. Beyazıta baba diye hitap ederdi aralarında mektuplaştıkları da bilinir. Yavuz saraya döndüğünde babasını önce zehirletmiş sonra boğdurarak öldürüp yerine sultan olmuştur.
Yavuz Sultan olduğunda Anadolu 'da halk Hatayi'nin tarafına geçmesi ve kafileler halinde İsmail’e biat etmesi Osmanlının toprak bütünlüğünü ve otoritesini sarsmış ve Şah Hatai ile Yavuz’un savaşına neden olmuştur.
Ordu istanbula döndüğünde Yeniçeriler içinde ayaklanma ve huzursuzluk çıktıysada sonradan Balım Sultan'a ve Bektaşi dergahına bağlılığın yenilenmesiyle yeniçeriler sakinleştirilmiştir.
Anadolu'daki Alevi katliamını ise osmanlı askerleri değil Şafiii Kürtler yapmıştır. Savaştan sonra Osmanlı içindeki nakşibendi ve şafiii şeyhüsselamlar ve din adamları Şafii Kürtlere Alevi-Kızılbaş halkı katletmesi için fetva yani dinen izin verdiler, halen Şafii kürtler arasında bilinen ve aslı Topkapı sarayında olan " Yedi Alevi-Kızılbaşı öldüren cümle günahlarından arınır Cennet-i Ala'ya gider.." sözü bu fetvaya dayanır.
Kanuni Sultan Süleyman
1451'de Fatih Sultan Mehmet tahta çıktığında 5.000 olan yeniçeri sayısı Kanuni'nin ölümünde (1566) 12-13.000 arası bir mevcuda ulaştığını görüyoruz yine objektif deliller ile olaya baktığımızda Osmanlı’nın en çok konuşulan askeri gücünün bu denli arttığı bir dönemde Kanuni Sultan Süleyman’ın Yeniçeri ordusu üzerindeki etkisinin tartışılmaz olduğu Bektaşi tarikatı ile münsebeti yadsınamaz.
Ayrıca 1531 yılında Kanuni Sultan Süleyman'ın daveti üzerine Gülbaba’nın, Budin'e gönderilerek burada bir Bektaşi tekkesi kurduğunu biliyoruz.
1541 yılının 1 Eylül'ünde Budin savaşında şehit düşen Gülbaba'nın, Şeyhülislam Ebussuud Efendi'nin kıldırdığı ve 200 bin kişinin katıldığı rivayet edilen cenaze namazına Kanuni Sultan Süleyman da katılmıştır.
21
İslam'dan önce anadolu topraklarının inanç ve geleneklerinin, Anadolu'ya horosandan, amu deryanın öte tarafı maveraunnehirden gelen kolonyalist dervislerin tebliğleri ile harman olmasının sonuçları olduğunu düşünüyorum. Hem bu topraklardaki pagan rituellerin hem islama kilic zoruyla geçen Türklerin taşıdığı şaman adetlerin , yine kılıçtan kurtulmak için evrilmiş halidir. Ziyaret kültürü, güneşe selam durmak, ateş kültü, cem ritüeli vs. Heteredoks islam yorumlari ile hemhal olmuş ortaya alevilik çıkmıştır. Orta asya dervişleri, klanları ocaklara çevirmiş, seyid, rehber, pir unvanlari doğmuştur. Bugün cem vakfı misyonerligi ile bir devlet Aleviliği propagandasi yapilmakta, baska bir grup Ali kültü etrafinda tapinmakta, bir de Aleviliğin folklorik özelliklerinin kaybolmaması için uğraşan insanlar bulunmaktadır. Üçüncü grubun takipçisiyiz.
20
Sanki bu mezhep bana hep hz ali'ye sempati duyuyor gibi geliyor.
19
mensubu çok fazla insan tanıdığım ve köyümde bizimle birlikte 2 aile dışında tüm ailelerin mensubu olduğu mezhep ve tarikatlar bütünü. ötekileştirmeye mahal verecek bir şey değildir.
18
H.z ali'yi ve hüseyin'i sevenlerin oluşturduğu topluluk, cem evleri var birde bu topluluğun. hepsine doğduğunda harika aşure yapma skilli yüklenmiştir.
17
islam hırkası giyerek bugünlere kadar kendini koruyabilmiş ama esasında bütün dinlerin üstünde bir öğretidir, yoldur, felsefi bakıştır. özü aramak, özü anlamaktır. kabesi insan, ismi sevgidir. zerdüştlükten de budizmden de diğer bildiğiniz bütün dini öğretilerden de izler taşıyan, sırlarla dolu kadim bir insanlık sırrıdır.
15
bazen internette falan denk gelirim. aleviler inançlarını niye anlatmıyo diyenler falan oluyo. hatta sonradan alevi olunur mu alevi olmak istiyorum diyenler bile gördüm.
sonradan alevi olunur tabiki. biz seçilmiş kavim değiliz ki :) ikrar vermek gerekir bir pire. iki evli çift ki bunlar en yakın arkadaşlar olması lazım, dört kişi ikrar verir. muhsahiplik cemi yapılır bu kişiler musahip olur yola girer. kardeş olurlar yani. yol kardeşi denir.
şu deyişte alevinin ne yapması gerektiği özetlenmiş. daha doğrusu yapmayan alevinin alevi olmadığı "ne fayda" redifiyle sıralanmış:
youtu.be/...
edit: anlamadığınız yer olursa rahatça sorabilirsiniz.
14
saz veya bağlama(ikisinin farkını hala bilmiyorum) deyince aklıma ilk gelen kişiler. resmen kafamda bütünleşmişler. aleviler kadar güzel çalan görmedim.
13
dini ritüellerin islamla örtüşmesi meselesi, yani ibadetlerin islam terminolojisinde ibadet olarak nitelenip nitelenemeyeceği üzerinden eleştirilebilir. nitekim benim ailem de alevi olmasına karşın bu konuda kafamda bir takım soru işaretleri var.
ancak gelgelelim alevliğe sosyolojik açıdan bir kültür nazarıyla bakacak olursak, bu toprakların olmazsa olmazı olduğunu görürüz. zira osmanlı'nın kuruluşundan bu yana alevilerin, bektaşilik kültürünün de harmanlanmasıyla, bugün vatan, ülke, millet ve devlet dediğimiz kavramlar üzerinde hayli emeğinin olduğunu görürüz.
örneğin, osmanlı'nın kuruluş beyannamesi sayılabilecek olan metnin sahibi ve osman bey'in kayınbabası şeyh edebali, hacı bektaş-ı veli'nin sohbetlerinde bulunmuştur ve alevi olduğu rivayet edilir. nitekim bektaşi felsefesinin de etkilerinin görüldüğü ahilik teşkilatı, osmanlı sosyal yapısının en önemli kurumlarından biridir. yine osmanlı açısından önemi yadsınamayacak yeniçeri ocağı, bektaşi felsefesi temeline bina edilmiştir. giderek aleviler, cumhuriyet'in kurulmasında ve devamında da etkin rol oynamışlardır. (dersim olaylarını bir kenara bırakıyorum zira benim kastettiğim daha ziyade türkmen alevileri ve bektaşiler)
alevilerin anadolu kültüründeki en önemli misyonu, farklı görüşlere karşı gösterdikleri hoşgörü ve hümanizm anlayışıyla, toplumun uç kesimleri arasında adeta tampon görevi görmesidir. inanın bana alevilerin bu misyonu olmasa, türkler ve kürtler; radikal islamcılar ve koyu kemalistler bir çok kez gırtlak gırtlağa gelmiş olurlardı. ülke bir çok kez iç savaşlara tanıklık etmiş olurdu.
alevilerin bir diğer önemli özelliği, defalarca haksızlığa, zulme ve baskıya maruz kalmalarına karşın, hiç bir zaman örgütlü bir şekilde silahlanmayı ve devlet aleyhine faaliyette bulunmayı düşünmemeleridir ki; devletin ve bir takım sünnilerin sınırları ne kadar zorladığı düşünüldüğünde, bu büyük bir sabır ve erdemdir. hatta ben bazen alevileri gereğinden fazla hümanist buluyorum. allah herkese alevi sabrı versin diyelim.
buradan hareketle hükümete naçizane tavsiyem, alevileri küstürmemeleri. zira aleviler, daha önce iş birliği yaptıkları kürtler ya da gülen cemaati gibi içten pazarlıklı ve menfaatçi değildirler. dürüst ve güvenilirdirler.
12
Halife Ali'yi ilk üç halifeden üstün tutan mezhep ve tarikatların genel adı.
11
ibadeti eğlenceye çeviren mezhep. götlerinden ibadet uyduruyorlar ama çok eğlenceliler.*
www.youtube.com/...
10
Erdoğan, Almanya'da: "Eğer Alevilik Hz. Ali'yi sevmek ise benden daha Alevisi olamaz. Ancak Alevilik bir dinse Tayyip Erdoğan orada yok."
9
alevilik sözcük anlamı ali yolundan gidendir. arapçadır.
hikayesi savaş sırasında alnından yaralanan hz. muhammed alnındaki kanı gösterip hz ali' den yardım ister çünkü hz. ali' ye bun kan yer damlarsa dünya denilen yerin yokolacağını söyler. bunun akabinde hz. ali kanı dökecek yer bulamadığı için kanı başının üsütüne döker. ozamanlardan itibaren bir diğer adı olan kızılbaş diye de anılır.
temelinde insanı kabe edinen (ama nedense çelişkili bir şekilde alevi olmayanları bünyesine kabul etmeyen nasıl mı? anne babanız alevi değilse alevi olamazsınız. eşiniz alevi değilse dışarıdan gözüyle bakılır. kolay kolay kabul edilmez) mezhep. bu yönüyle gariptir.
eline beline diline hakim olmayı, yedi ulu ozanı, dört kapı kırk makamı, dedelik makamı, pir postu gibi bir çok kültürüde içinde barındırır.
8
Aklımda hep soru işaretleri oluşturmuş islami yaklaşım. Ne zaman konu aleviliğe gelse çok farklı yorumlar görüyorum öyle ki bir bölgenin alevileri bazı uygulamaları yanlış görürken başka bir bölgeninkiler doğru görebiliyor (islamdaki mezhep durumundan daha keskin farklılıklar) yani aleviler hakkında şöyle bir inanışları varmış derken hemen öyle olmayan hatta böyle olanda var diye bir cevapla karşılaşıyorum. yanlış anlaşılmasın benim hiçbir görüşe karşıtlığım yok ancak aleviliğin esasları gibi birkaç genel madde var mı acaba? alevi deyince genel manada nasıl bir profil çizmeliyiz önümüze bu konuda aydınlanmaya ihtiyacım var şahsen.
7
bazılarının mezhep bazılarının ise din olarak kabul ettiğidir. dini ritüellerini bilmem, ilgilenmem ama muhteşem insanları barındırır bünyesinde. çeşitli söz sanatlarını ve felsefi düşünceyi bol bol kullanan bu abiler, ibadet için de adına cemevi dedikleri yerleri kullanırlar.
bu güne kadar maruz kaldıkları 'ötekileştirme' için ise ansiklopedi yazılır resmen. hiç girmeyeyim şimdi.
6
anadolu topraklarına özgü bir yaşam kültürü, felsefesidir. aleviliği dini bir inanç olarak görmek son derece yanlıştır. ama aleviliğe yakın dini inançlar elbette vardır. (bkz: şiilik)
ancak alevilik eskiden bir çok eski inanışın ve kültürün harmanlanması ile bir kültür haline gelmiştir. alevilik üzerinde en çok etkisi görülen 2 kültür ise şamanlık ve zerdüştlük tür.
5
amacından sapmış bir mezheptir. gönderilen din, gönderilen peygamber ve kitap tektir. ona birini eş koşmak hz. isa'yı tanrının oğlu olarak görmekten farksızdır. elbettedir ki biz sunniler de hakem olayında hz.ali'yi destekledik.
ayrıca farklı dönemde oruç tutmaları çok zor oluyor. yine de alevi qızlar eqlesin.
4
maalesef ezilen islam mezhebidir. halbuki bizden daha insanlar.
3
şamanizm ile islamın sentezlenmiş halidir.
2
şu sıralar istanbul'a yapılması düşünülen üçüncü köprünün adının yavuz sultan selim olmasına karşı çıkan mezhep. mezhep diyorum ama bunu da kabul etmeyen bir sünni kesim var.
bu ülkede sürekli üvey evlat muamelesi görmüş, ötekileştirilmiş, karalanmaya çalışılmıştır.
1
* *
islam'da bir yaşama biçimi, felsefe. diğerlerinden onu ayıran en büyük farkı insan merkezli olmasıdır. hoşgörü, sevgi, iyilik, insan gibi temel değerleriyle, islam'ı en derininden yakalayan bir inançtır. diğerlerinin aksine bu değerler sözde kalmaz, özde yaşanır.
islam'ın dışına itilmeye veya sünnilikle bir edilmeye çalışılmıştır ve hala sürmektedir. her ne kadar böyle olsa da alevîlik?te, hz. muhammed?in peygamberliği, hz. ali?nin ise imam?lığı esastır. sünnîlik?teki ?allah-muhammed-dört büyük halife? tanımından farklı, "hak-muhammed-ali" tanımlaması ile, ehl-i beyt ve on iki imamlar sevgisini esas alan anadolu'ya özgü bir inanıştır.
ayrı bir din değil, soy birliğidir.
↑