Sosyal kaytarma
- 1*
Sosyal psikolojide social loafing olarak geçen kavramdır. Biraz açıklamaya çalışayım.
Efendim şimdi talihsiz bir kadın, Amerika'da bildiğiniz bir yerleşim yerinin ortasında bir akşam saldırıya uğrar. Bıçaklanır. Çığlık atarak saldırganı kaçırır önce ama saldırgan bakar ki etrafta hiç hareketlilik yok, saldırmaya devam eder ve birçok kez bıçaklayıp tecavüz eder kadına ve kadının ölmesi yarım saati bulur. Hiçbir yardım gelmez.
Sonra sosyal psikologlar harekete geçer. O zamanlar yaygın görüş, kişi sayısı arttıkça yardım etme eğilimi artar şeklindeymiş. Ancak araştırmalar ve deneyler göstermiş ki durum tam ters şekilde işliyor. Kişi sayısı arttıkça yardım eğilimi azalıyor. Hemen yargılamayın çünkü bu hepimizde görülebiliyor. O olaydaki komşuların şöyle düşünmüş olması muhtemel: "polis biri vardır diye düşündük, benden daha güçlü biri müdahale etmiştir dedim, evinde silahı olan birini bekledim vs" yani biz de böyle düşünebilirdik.
Buradan da araştırmalar ilerlemiş ve sosyal kaytarma kavramına varmışlar. Sadece yardım olarak düşünmeyin, topluluk içinde yapılan iş de buna giriyor. Örneğin halat çekme yarışında teke tekte harcanan kuvvetle daha kalabalık olursa harcanan kuvvet arasında fark çıkıyor falan.
Sonuç olarak, grup çalışması her zaman iyi değildir.
Not: yanlışlıkla ukdeye bastım. Olsun. - Bilimsel bi kavramı açıklayıp örnek verdim, bunun neresine ateşli verdin vicdansız? Neyse sakinim.
- 2tam da sosyal psikoloji çalışırken karşıma çıkan başlık...
- 3(bkz: ringelmann etkisi)