sarmaşık

* *

bir çiçek türü. aynı zamanda yabani bir bitki. dağlık bölgelerde bulunmaktadır. ege bölgesinde hemen hemen her otun yemeği yapıldığından bunu da es geçmemişler. sade de güzel olabildiği gibi içerisine yumurta koyularak da farklı bir tat alınabilir. afiyet olsun.

(bkz: Poison Ivy)

iktidar iliskini anlatan mükemmel bir film. kış uykusu kalibresinde. kesinlikle gidin izleyin.

(bkz: deniz üstü köpürür)

oyuncularını tek tek tebrik etmek lazım. hepsi mükemmel iş çıkarmış. nadir sarıbacak'a ayrı bir sayfa açmak gerek burada.

"gitmeyen bir gemide hiyerarşik düzenin nasıl işleyeceğini", içerisinde yaşadığımız ülkede her gün gördüğümüz karakterlerle (mesela filmde kürt diye bir karakter var) anlatıyor yönetmen. zaten kendisi de film için, " bir ülke gibi gemi.gemi gitmezse ne olur?" demişti. evet,tanıdık gelmiştir. "gemide" filminin sloganı da "a board like a country." idi. bu iki filmin çıkış noktalari aynı, ama sarmaşık'ı gemide'den ayıran şeyler var elbette. metaforlar, çekim kalitesi ve oyunculuklar gibi...

izlemeyenler ve tekrar izlemeyenler şuradan 6 TL karşılığında izleyebilirler: sarmaşık

-- spoiler --

son 15 yılının türkiye'sini özetleyen film. sinemanın böyle mesajlarla kullanılması ne güzel olmuş. kış uykusu'ndan sonraki en güzel yerli yapım. zaten arada 2 sene mi ne var. 2 senede bir böyle güzel film ancak çıkıyor demek ki. filmde takıldığım tek nokta, cenk'in anlattığı hikaye kolpa mı değil mi ucu açık sanki. arkadaşına anlattığı olayı unutup, "hangi kadın" diye sorunca öyle düşündüm, bilemedim.

-- spoiler --

'a ship like a country'

Yönetmen koltuğunda Tolga Karaçelik’in oturduğu Sarmaşık, kazandığı ödüllerle 2015’e damga vuran filmlerden. Film, Türk sinema tarihine damga vurmuş bir diğer film olan Gemide ile bazı benzerliklere sahip olsa da çekim kalitesi, metafor kullanımları ve oyunculuklar açısından bir gömlek daha üstte. “A Ship Like a Country” sloganıyla tanıdığımız Gemide filminin Sarmaşık ile olan benzerliği de tam bu noktada ortaya çıkıyor. Sarmaşık’da da Sarmaşık isimli gemi üzerinden, gerilimi bol bir Türkiye portresi çiziliyor.

Filmin konusuna gelecek olursak, tahliye limanı olan Angola’ya giden Sarmaşık isimli geminin armatörü iflas eder. Geminin iflas etmesinin ardından gemi kaptanı armatöre ulaşmaya çalışır fakat bu çabalar başarısızlıkla neticelenir. Armatörün iflasından önceki zaman zarfı içerisinde de uzun süredir maaşlarını alamamış olan gemi mürettebatı gemiyi terk ederken, gemiyi olası tehlikelere karşı korumaları için mürettebattan altı kişi gemide kalır. Beybaba (kaptan), Alper, Nadir, Cenk, İsmail ve filmin en gizemli adamı Kürt bu altı kişiyi oluşturan isimlerdir. Denizin ortasında, armatörü iflas etmiş bir gemide en başlarda her şey yolunda giderken, gemideki erzağın tükenmesiyle işler sarpa sarmaya başlayacaktır. Film, tam da bu noktada başlar aslında. Yönetmen Tolga Karaçelik bu durumu verdiği bir röportajda şöyle açıklar: “Filmin temelini bu soru oluşturuyor. ‘Bir gemide işler yolunda gitmezse neler olur?’”

Gemideki yiyeceklerin azalmaya başlaması, işlerin yolunda gitmemesinin başlangıcı olur. Filmde, böylesine bozuk bir düzende her karakterin kendi kişiliğine daha sıkı sarılışı filmin gerilimini zirveye çıkaran en önemli etken. Beybaba, kaptanlık vasfına daha sıkı sarılır örneğin. Daha despot, otoriter bir hava çizmeye başlar. Bu ise, günümüzde sıkça rastladığımız bencil liderlere göndermedir. Diğer yandan dini bütün bir karaktere sahip olan İsmail, bu kargaşa ortamında otoritenin yanında yer alır ve otoritenin (Beybaba’nın) karşısında olan ve hiyerarşiye baş kaldıran Cenk ve Nadir’in de karşısında durur. Bu karakter konumlandırmalarının en ilginç olanı ise şüphesiz Kürt’tür. Kürt karakteri, özellikle iki taraftan birine yerleştirilmez. Kürt, Cenk tarafından denize itilerek ölürken gemide onun hayaleti dolaşmaya başlar. Kürt’ün hayaleti, gemideki herkese korku verir, geceleri onların uykularını böler. Onun ölümü, gemideki lanetin de başlangıcıdır. Artık ölmüş olmasına rağmen Kürt, aslında filmde kendini en fazla hissettiren karakterdir. Onun yok oluşuyla artan gerginlik, filmin sonuna kadar kendisini hissettirecektir.

Film, metafor kullanımı açısından da göz doldurmaktadır. Toplam üç bölümden oluşan filmin birinci bölümünden itibaren kullanılan “sümüklü böcek (salyangoz)” metaforunun gemideki karakterlerin gerçek yaşamdan uzaklaşmalarını temsil ediyor oluşu kuvvetle muhtemeldir. Filmin her bölümün başlangıcında Samuel Taylor’un “Yaşlı Gemici” isimli şiirinin bir kıtası gösterilir. Yönetmen Tolga Karaçelik ise filmdeki sümüklü böcek metaforunu şiirde geçen “sümüklü yaratıklar” kavramından etkilenerek oluşturduğunu söylemiştir. Hantal, ağır ve yaşamın akış hızının çok gerisinde olan sümüklü böcekler, gemideki karakterlerin apaçık birer yansımasıdır.
Filmdeki oyunculuklar ise kusursuz denebilecek kadar iyi. Tüm oyunculuklar ayarında, olması gerektiği gibi. Tabii burada Nadir Sarıbacak’a ayrı bir parantez açmak şart. Öylesine kaliteli bir oyunculuk sergilemiş ki izleyici “Ondan başkası oynayamazdı.” dese yeridir. Beybaba’nın otorite tiplemesi, Cenk’in bakışlarıyla başkaldırması, İsmail’in yancı tavrı, Kürt’ün var ile yok arasındaki ruh hali… Tüm bu karakterlere can veren oyuncular kaliteleriyle ve rolleriyle bütünleşmeleriyle filmi zirveye taşımışlar.

Filmi anlamlı ve güzel kılan bir diğer etken ise sosyal olayların göz ardı edilmemesi. Ülkemizde geniş tartışmalara sebep olan Sulukule evlerinin yıkılması, Kürt açılımı meselesi bunlardan ikisi.
Sonuç olarak, bencil bir otoritesiyle, esrarkeşiyle, alkoliğiyle, dindarıyla ve Kürt’ü ile Sarmaşık, bariz bir Türkiye portresi çiziyor. Tüm bu tipleri “gitmeyen bir gemide” yani Türkiye’de bir araya getiren yönetmen, filmin sonuna bir kördüğüm atmadan, takdiri izleyiciye bırakıyor. Yönetmenin filme dair notu ise buna kanıt teşkil eder nitelikte:

“Gemi gitmiyorsa biz ona gemi diyemeyiz, deniz artık bitmiştir orada. Peki kaptanla ne yapacağız? İşlevini, otoritesini kaybetmiş bir hiyerarşi, gücünü devam ettirmek için neler yapar? Ülkemde ve birçok siyasi sistemde gördüğüm tıkanmışlıktan beslendim yazarken.”

yönetmenliğini tolga karaçelik'in yaptığı bu film, bir gemici hikâyesinden daha fazlasını anlatıyor. filmde otoritenin ne zaman otorite olmaktan çıktığı, hiyerarşik düzenin otorite boşluğunda nasıl sarsıldığı ve bireylerin bu koşullardaki psikolojik durumları gerçekten çok iyi bir şekilde perdeye aktarılmış. oyunculuklarla ilgili ise başta nadir abinin oyunculuğu olmak üzere diğer tüm oyunculukların muazzam olduğunu söylemem gerekir. son olarak film, altın portakal da en iyi film, en iyi senaryo, en iyi yönetmen ve en iyi erkek oyuncu ödülünü alarak bu yıla damgasını vurmuştur. ayrıca belirtmek de fayda görüyorum ki, dünyanın en önemli bağımsız film festivali olan sundance film festivalinde yarışmış bir yerli yapımımızdır.

tolga karaçelik'in yönetmenliğini yaptığı, nadir sarıbacak'ın başrolde oynadığı 2015 yapımlı film.

film; bir armatörün iflas etmesinden dolayı ona bağlı çalışan geminin denizde altı kişi ile mahsur kalmasını anlatıyor.

normalde böyle filmleri toplum benimsemeden izlemeye çalışırım, eğer bunu gerçekleştiremediysem yani film herkes tarafından -olumlu/olumsuz- eleştirilmeye başlandığında da filmin unutulmasını beklerim bir süre.sarmaşık da bir süre bekletip bugün izlediğim filmlerdendi.sosyal medyada çoğu kez repliklerine rast geldim, bu yüzden beklentisiz izledim desem yalan olur.bu tarz izlediğim filmler ise genelde beni inanılmaz yanıltır, filmden soğurum.bu kez böyle olmadı, bunu söylüyorum çünkü; gerçekten çok güzel ve enteresan ögeler barındıran film.izlemeyenler için gerisini spoiler bölümünde yazacağım.

-- spoiler --

çoğu kişi filmi izlerken, karakterleri türkiye'nin iç durumuna hatta siyasetine benzetmiş.ben izlerken -sanırım bu karakterlerle çok kez bir arada bulunduğumdan- böyle bir benzetme yapmadım.

filme gelecek olursak; basit sarmaşık efekti ve filmdeki bazı alt boşluklar dışında harika bir filmdi.uzun zamandır bir filmi bu denli etkilenerek izlemedim sanırım.sürekli bir gerilim, sürekli bir çıkmazlığa sürükleniş vardı sanki.yönetmenin vermek istediği sürekli gerilim hissi bence gayet başarılı olmuş.küfürlerin doğaçlama hareketi de olayın gerçekçiliğini gözler önüne sermiş.hele ki nadir sarıbacak'ı bu performansla türk sinema tarihinde ilk 10'a bile yazabiliriz.

film alt düşünceler geliştirse de vermek istediği mesaj çok net.''bir gemi giderken kaptanı, astı, üstü bellidir.peki ya durduğunda?''yönetmenin sarmaşık metaforu yaratması da bu nedenden olsa gerek.gemideki hiç kimse her şeyi doğru yapmıyor.örneğin; son sahnede cenk'in, ismail'e 'beybabanın anahtarları sende var mı?' derken, ismailin o ana dek koruduğu beybabayı cezalandırma düşüncesinden, cenk'in herkese 'beybaba'ya karşı bir tek ben karşı çıkıyorum' deyip hala beybabadan korkması gibi.

twitter.com/...

bu sahne küfürün hislerde ne denli etkili kullanılabileceğine örnek olacak nitelikte güzel.

twitter.com/...

keza bu sahne de öyle.bir yandan da tecrübenin ve mantığın hayatta bir şeye yaramadığını gösteriyor.

twitter.com/...

film baştan mizahının da bu denli iğneleyici olacağını söylüyor.

twitter.com/...

bu sahne de cenk'in kendini kabul ettirme savaşını gösteriyor.'hangi kadın' derkenki halinde de hikayenin aslında yalan olduğunu.

twitter.com/...

bu sahne en beğendiğim sahne aslında.öncesi ve sonrasında gelişen olaylarla cenk'in bulduğu sucukları beybabayla ve arkadaşlarıyla paylaşarak aslında ne kadar iyi birisi olduğunu anlıyoruz.fakat bu dahi onu çevresine fark ettiremiyor.yine ortalığı karıştırdığıyla ve yediği dayakla kalıyor.

film, ne kadar farklı bakış açısından izlenirse o kadar farklı yerleri görebiliriz.bence zaafları olsa da ülkemiz adına yapılan yapımlarda ilk 20'ye dahil edilebilir.8/10

-- spoiler --

başıma bir iş gelmeyecekse 10/9 olarak puanlamak istediğim film.

2. defa izleyişim 10. defada izlerim abi müthiş.

normalde hiçbir şeyde bu kadar net konuşmam ama bu filmi manyaklık derecesinde seven her insanla iyi anlaşabileceğimi düşünüyorum.

dün izlediğim ve halen 'ben ne izledim lan öyle' tepkisinden kurtulamadığım türk filmi.

-- spoiler için tıkla --

film bittikten sonra ister istemez tüm karakterlerin neyi ve hangi kitleleri temsil ettiğini düşündüren bir film oldu. sarmaşık ve salyangoz metaforlarına net olarak bir anlam yükleyemesem de bazı çağrışımlar oluştu. ama karakterler türkiye milletinin kitlelerini, gemi türkiye'yi, beybaba da hükümeti temsil ediyo, orası net.

-- spoiler --

Turk sinemasinin en iyi filmleri arasina girebilecek film.

(bkz: rte )

mabel matiz şarkısı.
çok da hoş.
www.youtube.com/...

Sana kolay gitmek, kalmak güç bela
Yırtıldık kağıt gibi ortadan
Satırlar sende ben beyaz boşlukta

"O kamarandan dışarı çıkacaksın
Senin ananı sikicem"

mabel matiz şarkısı.

Öyle bir taht yaptım ki sana
Kimsenin gücü yok yerini almaya
Kor denizden o gül dudağın
Söyle şimdi kimden yana?

Gönlün var mı bende sarmaşık?
Yol mu karmaşık, her neyse
Alıştık belki, aşk bu sırnaşık
Öldür dersin ölmez de

Kuş uçmaz kervan geçmez kerbela
Sana kolay gitmek, kalmak güç bela
Yırtıldık kağıt gibi ortadan
Satırlar sende, ben beyaz boşluklar

Gönlün var mı bende sarmaşık?
Yol mu karmaşık, her neyse
Alıştık belki, aşk bu sırnaşık
Öldür dersin ölmez de

www.youtube.com/...

↑