ahmet hamdi tanpınar
- 27Büyük bir salonda herkesten ayrı oturan biri sanırım. Ait olamamayı çok iyi hissettiriyor, ki olduğunuz yerde oturmak bile rahatsız etmeye başlıyor sizi.
Ahenkle dans etmek istediğim bir yazar. - 26Dili biraz ağır olsa da, okurken sözlük açtırsa da betimlemelerine hayran kaldığım, kitabı sadece okumadığım okurken yaşadığım daha doğrusu yaşattıran usta bir yazar.
- 25arkadaşlar Tanpınar, edebi litaruturde "modern insanın sancısı" dediğimiz sancıları tillahina kadar yaşamış ilk insandır. Şiirinden romanına, öyküsüne, hepsinde görülür bunun etkisi.
ek:
Hep şair olmak istemiştir. ama romancı kimliğiyle vardır bugün. babasını oldurememistir. "Ben şiiri kapattım" diyen hocası Yahya Kemal'i asamamistir. şiir kitabını bile ancak y.kemal oldukten bir iki yıl sonra yayimlamistir. Öyle. Çok söylenir daha da. Gerek yok.
Düzeltme: türk edebiyatında yani. - 24uyu! gözlerinde renksiz bir perde,
bir parça uzaklaş kederlerinden.
bir ruh gülümsüyor gibi derinden,
mehtabın ördüğü saatler nerde?
varsın bahçelerde rüzgar gezinsin,
yağmur ince ince toprağa sinsin,
bir başka alemden gelmiş gibisin,
dalmış gözlerinle pencerelerde.
muhteşem dizelerinin sahibi. - 23"ben aşktan daima kaçtım. hiç sevmedim. belki bir eksiğim oldu. fakat rahatım. aşkın kötü tarafı insanlara verdiği zevki eninde sonunda ödetmesidir. şu veya bu şekilde.. fakat daima ödersiniz.. hiçbir şey olmasa, bir insanın hayatına lüzumundan fazla girersiniz ki bundan daha korkunç bir şey olamaz..
- 22"...
Ben zamanı gördüm,
İçimde ve dışımda sessiz çalışıyordu,
Bir mezar böyle kazılırdı ancak,
Yıldırımsız ve baltasız,
Bir orman böyle devrildi!
Ben zamanı gördüm,
Kaç bakışta bozdu hayalimi,
Ve kaç düşüncede!
Ben zamanı gördüm,
Şimşek gibi bir ânın uçurumunda
..."
zaman kırıntıları. - 21"İçlenme, beyhudedir, maziyi sakın anma!
O vefasız yavruya benzer ki günlerimiz.
Kendini yuvasından bırakır ki akşama
Benzeyen göle, sessiz..."
Ruhu şad olsun!
-ciddi - 20tam 56 sene önce, 61 yaşında hayatını kaybetmiş.
- 19şiirlerinde zamana hükmeden ve onu sevimli, yeri geldiğinde sertçe betimleyen şairimiz. kendi mısraları ile şöyle diyor, ''ne içindeyim zamanın, ne de büsbütün dışında.''
- 181962 yılında, bugün hayatını kaybeden türk edebiyatının en değerli yazarlarından birisi...
- 17Şair, roman yazarı ve edebiyat tarihçisidir. Şair ve romancı kimliği ön plandadır fakat edebiyat tarihi konusunda da usta bir sanatçı olmasına rağmen bu özelliği çok bilinmez. 19. Asır türk edebiyatı tarihi kitabında ustalığını açık ve net bir şekilde ortaya koymuştur.
Aynı zamanda en sevdiğim şiirin sahibidir.
-- spoiler için tıkla --
Bir adın kalmalı
Bir adın kalmalı geriye
Bütün kırılmış şeylerin nihayetinde
Aynaların ardında sır
Yalnızlığın peşinde kuvvet
Evet nihayet bir adın kalmalı geriye
Birde o kahreden gurbet
Sen say ki ben hiç ağlamadım
Hiç ateşe tutmadım yüreğimi
Geceleri koynuma almadım ihaneti
Hele nihavend hele buse hiç geçmedi aklımdan
Ve hiç gitmedi bir topak kan gibi adın
İçimin nehirlerinden
Evet yangın
Evet salaş yalvarmanın korkusunda talan
Evet kaybetmenin o zehirli buğusu
Evet isyan
evet kahrolmuş sayfaların arasında adın
Sokaklar dolusu bir adamın yalnızlığı
Bu sevda biraz nadan
Biraz da hıçkırık tadı
Pencere önü menekşelerinde her akşam
Dağlar sonra oynadı yerinden
Ve hallaçlar attı pamuğu fütursuzca
Sen say ki yerin dibine geçti geçmeyesi sevdam
Ve ben seni sevdiğim zaman bu şehre yağmurlar yağdı
Yani ben seni sevdiğim zaman
Ayrılık kurşun kadar ağır gülüşün kadar felaketiydi yaşamanın
Yine de
Bir adın kalmalı geriye
Bütün kırılmış şeylerin nihayetinde
Aynaların ardında sır
Yalnızlığın peşinde kuvvet
Evet nihayet, bir adın kalmalı geriye
Bir de o kahreden gurbet
Beni affet
kaybetmek için erken
Sevmek için çok geç
-- spoiler --
-ciddi - 16kendisi için, türk edebiyatının isviçre çakısıdır desek, yanlış bir benzetme yapmış olmayız.
- 15(bkz: Ne içindeyim zamanın ne de büsbütün dışında)
Sırf bunun için anılması kafi şair. - 14Modernizmin kapısını türk edebiyatına açan yazar.
- 13şâheseri "beş şehir"dir.
23 haziran 1901'de istanbul'da doğdu.
- 12lisede kendime benzettiğim yazar dememle edebiyat öğretmenimin, "o sana değil, sen ona benziyorsun" demesiyle daha bir tanıma gayreti gösterdiğim değeri çok sonradan anlaşılan deha yazarımız. beş şehir'in yeri ayrıdır bende. bir de beyazıt sahaflar çarşısına yolunuz düşerse, dilmen sahaf'a uğramadan geçmeyin. çünkü 60 yıllık sahaf olan ibrahim manav'ın hocasının arkadaşıdır. gazı kaçmaması için anlatmıyorum, gidin birinci kaynaktan dinleyin. mustafa kemal ve ahmet hamdi'nin dialogundan bahsetsin, eğer sorarsanız.
- 11Cumhuriyet neslinin ilk öğretmenlerinden olan Ahmet Hamdi Tanpınar; "Bursa'da Zaman" şiiri ile geniş bir okuyucu kitlesi tarafından tanınmış bir şairdir.
BURSA'DA ZAMAN
Bursa'da bir eski cami avlusu,
Küçük şadırvanda şakırdıyan su;
Orhan zamanından kalma bir duvar...
Onunla bir yaşta ihtiyar çınar
Eliyor dört yana sakin bir günü.
Bir rüyadan arta kalmanın hüznü
İçinde gülüyor bana derinden.
Yüzlerce çeşmenin serinliğinden
Ovanın yeşili göğün mavisi
Ve mimarîlerin en ilâhisi.
Bir zafer müjdesi burda her isim:
Sanki tek bir anda gün, saat, mevsim
Yaşıyor sihrini geçmiş zamanın
Hâlâ bu taşlarda gülen rüyanın.
Güvercin bakışlı sessizlik bile
Çınlıyor bir sonsuz devam vehmiyle.
Gümüşlü bir fecrin zafer aynası,
Muradiye, sabrın acı meyvası,
Ömrünün timsali beyaz Nilüfer,
Türbeler, camiler, eski bahçeler,
Şanlı hikâyesi binlerce erin
Sesi nabzım olmuş hengâmelerin
Nakleder yâdını gelen geçene.
Bu hayâle uyur Bursa her gece,
Her şafak onunla uyanır, güler
Gümüş aydınlıkta serviler, güller
Serin hülyasıyla çeşmelerinin.
Başındayım sanki bir mucizenin,
Su sesi ve kanat şakırtılarından
Billûr bir âvize Bursa'da zaman.
Yeşil türbesini gezdik dün akşam,
Duyduk bir musikî gibi zamandan
Çinilere sinmiş Kur'an sesini.
Fetih günlerinin saf neşesini
Aydınlanmış buldum tebessümünle.
İsterdim bu eski yerde seninle
Başbaşa uyumak son uykumuzu,
Bu hayâl içinde... Ve ufkumuzu
Çepçevre kaplasın bu ziya, bu renk,
Havayı dolduran uhrevî âhenk..
Bir ilâh uykusu olur elbette
Ölüm bu tılsımlı ebediyette,
Belki de rüyâsı bu cetlerin,
Beyaz bahçesinde su seslerinin. - 10yazdıklarını okudukça hakkında yazılacak şeylerin çoğaldığını hissettiğim edebiyatımızın dehalarından biri.
şiiriyle ifade edemediği düşünceleri romanlarıyla anlatır. rüya kavramını, bilinçaltını, zamanı o kadar iyi kullanır ki eserlerinde her kelamıyla kendine hayran bırakır. - 9bize mükemmel şiirler bırakmış yazar. peyami safa'yla birlikte kelime dağarcığı en geniş olan yazarlarımızdan biridir ayrıca.
"bir adın kalmalı geriye
bütün kırılmış şeylerin nihayetinde
aynaların ardında sır
yalnızlığın peşinde kuvvet
evet nihayet
bir adın kalmalı geriye
bir de o kahreden gurbet
sen say ki
ben hiç ağlamadım
hiç ateşe tutmadım yüreğimi
geceleri, koynuma almadım ihaneti
ve say ki
bütün şiirler gözlerini
bütün şarkılar saçlarını söylemedi
hele nihavent
hele buselik hiç geçmedi fikrimden
ve hiç gitmedi
bir topak kan gibi adın
içimin nehirlerinden
evet yangın
evet salaş yalvarmanın korkusunda talan
evet kaybetmenin o zehirli buğusu
evet nisyan
evet kahrolmuş sayfaların arasında adın
sokaklar dolusu bir adamın yalnızlığı
bu sevda biraz nadan
biraz da hıçkırık tadı
pencere önü menekşelerinde her akşam
dağlar sonra oynadı yerinden
ve hallaçlar attı pamuğu fütursuzca
sen say ki
yerin dibine geçti
geçmeyesi sevdam
ve ben seni sevdiğim zaman
bu şehre yağmurlar yağdı
yani ben seni sevdiğim zaman
ayrılık kurşun kadar ağır
gülüşün kadar felaketiydi yaşamanın
yine de bir adın kalmalı geriye
bütün kırılmış şeylerin nihayetinde
aynaların ardında sır
yalnızlığın peşinde kuvvet
evet nihayet
bir adın kalmalı geriye
bir de o kahreden gurbet
beni affet
Kaybetmek için erken, sevmek için çok geç" - 8
Türk edebiyatının ilk modernist yazarı. Şair olamamanın verdiği huzursuzluk arayışı "huzur" romanında belirginleşir. Yazarı huzursuzluğa iten bu değildir sadece. Yahya Kemal'in gölgesinde kalmışlık, yani incelemelerde söz edilen "baba-oğul" çatışması tanpınar'da ciddi şekilde gözlemlenir. Aslında eserlerinden yola çıkılarak adlerci bir gözle tanpınar'ın incelenmesi gerekir, ama bizde tel yapılan eserlerini özetlemektir akademik çevrelerde. - 7türkçe'yi en iyi kullanan en iyi yazarlardandır. (bence ilk üçe girer, gerçi tüm yazarları okumadım tabi...) dili şu orhan pamuk'tan falan çok daha iyidir, yerindedir, oturmuştur.
ayrıca huzur eseri bambaşkadır.
ve şiirlerini de çoğunluğun aksine severim. o kadar çok nesirden bozma şair çıktı ki memlekette, şiir gibi şiir yazana hasret kalıyorum. bu zat da şiire hakkını verenlerden biri.
ancak günümüzde değeri bilinmiyor. - 6sadece saatleri ayarlama enstitüsü ile bilinmesinden anlayacağımız üzere değeri bilinmeyen ustalardandır. Bakmayın hava yaptığıma benim de tamamını okuduğum tek eseri odur.
- 5(bkz: ne içindeyim zamanın )
- 4(bkz: Bir Adın Kalmalı)
- 3''hiç kimse değişime karşı değildir, yeter ki ucu kendisine dokunmasın.''