1
yunanli bilim adami ve dusunurdur. varligin ne oldugunu arastirmis yapitlarinda bu dogrultudaki dusuncelerini dile getirmistir.
yapitlari: organon, metafizik, politika, poetika, nikomakosa ahlak(dusunce).
2
eflatun'cuğumun gözde öğrencisidir. eleştirel yapısı, kaybolmuş çoğu yazarın metinlerini bulup araştırması, okuması, bilinmeyen ve yarım kalan argümanların peşinden gitmesi ve bunları tamamlaması takdire şayandır. tam bir sentez adamıdır anlayacağınız. nitekim ilkel fiziğin de öncüsüdür.
3
Ortaöğretim de derslerde felsefe derslerinde ençok konuşlan yunan bilim adamıdir.
4
babası Nikomakhos, Büyük iskender'in büyükbabası Makedonya kralı III. Amyntas'ın saray hekimiydi. Genç Aristoteles böylece tıbbın öncüsü Hipokrates'e değin geri giden ve tıbbın kurucusu Sağlık Tanrısı Asklepios'tan kaynaklanan uzun bir doğabilim geleneği içnde yetişti. Düşünsel gelişimi içinde doğal olayların gözlemlenmesine verdiği önem ve Atina'da kendi kurduğu okulda * hekimlik eğitiminin yar alması onun gençliğinde ağır bir eğitimden geçtiğini gösterir Babası ölünce Aristoteles iÖ 367'de henüz 17 yaşındayken Platon'un Atina'daki Akademia'sına gönderildi. Orada 20 yıl Platon ile birlikte felsefe dialoglarında bulundu. iÖ 347/348 'de Platon'un ölmesi üzerine Akademia'nın başına yeğeni Speusippos geçti. Aristoteles'de bazı araştırmacılara göre bu göreve atanmadığı için, bazılarına görede o sıralarda Makedonya'ya karşı bir siyasal havanın egemen olmasından dolayı Atina'dan ayrıldı.
Düşünsel gelişiminin ikinci döneminde Aristoteles arkadaşı Khalkedonlu Ksenokrates ve sonraki belli başlı izleyicilerden Erosos'lu Theophrastos ile birlikte o sıralarda yeni kurulmakta olanAssos kentinde * yeni bir akademi oluşturdu. Burada hükümdar Hermeias'ın öğretmeni ve onun yeğeni ve evlatlığı Pythias ile evlendi. Pythias bir kız çocuk doğurduktan sonra ölünce , Aristoteles Herpyllis ile evlendi. Aristoteles Assos'da mutlu geçirdiği anlaşılan üç yıldan sonra yakındaki Lesbos * Adasının başkenti Mytilene'ye yerleşti. Ve orada adanın yerlisi olan öğrencisi Theophrastos ile birlikte Akedemia'ya benzer bir felsefe çevresi kurdu. Doğabilim araştırmalarına daldı. Düşünsel gelişmesi içinde astronomi ve buna bağlı kuramsal çalışmalardan ayrılarak yeryüzüne özelliklede biyolojiye ilgi duyması bu döneme rastlar.
iö 343-342'de Makedonyalı II. Philiphos, Aristoteles' i Pella'daki başkentine 13 yaşındaki oğlu iskender'e öğretmenlik etmeye çağırdı. Üç yıl kadar süren bu eğtimde Aristoteles, iskender'e ağırlıkla Homeros'u tiyatroya dayalı sanatı ve ayrıca politikayı konu alan bir öğrenim programı uyguladı. Siyasete olan ilgiside bu dönemde yoğunlaştı. Ama iskender'in siyasal görüşlerinin Aristoteles'inkilerden çok fazla etkilendiği söylenemez. Ayrıca iskender'in kurduğu büyük imparatorluk düşünsel olarak aristoteles'in kent devleti * anlayışını temel alan siyaset görüşüne uygun değildir.
iö 339'da doğum yeri olan Stagiros'a dönen Aristoteles, iö 335'te yeniden Atina'ya gitti. Bu sırada Speusippos ölmüş, Akademia başsız kalmıştı. Ama Akademia'lılar Aristoteles yerine Ksenokrates'i başkan seçince o da kent dışında Apollon Lykeion'a adanan kutsal koruluk içinde bazı binalar kiralayarak, kendi okulunu kurdu.
iö 323'te Büyük iskender ölünce Atina'da makedonya'ya karşı eğilimler yeniden ortaya çıktı. Ve Aristoteles 20 yıl önce yazdığı bir şiir nedeniyle en büyük suç sayılan dinsizlikten yargılandı. Suçlu bulunacağı kesinlik kazanınca izleyicileriyle birlikte Atina'nın kuzeyindeki Eurips boğazında, Khalkis'e gitti. Aristoteles bir yıl sonra bir mide rahatsızlığndan öldü.
Aristoteles öteki bilimler için bir alet olarak gördüğü mantık biliminin kurucusu kabul edilir. Aristoteles mantığı, insanı ayırt eden en önemli yanının dil olduğu, us * sahibi olmasının, söz edebilen bir varlık olmasına dayandığı görüşünden yola çıkar. Böylece mantık Aristoteles'in kendi kullandığı terimle çözümlemedir. Aristotelis'in mantık bilimi ile birlikte felsefe tarihine en özgün katkısını oluşturan metafizik aslında kendi kullandığı bir ad değildir. Bu bigi dalı Aristoteles'e göre varlığı varlık olarak ele alan ve onun ne'liğini araştıran felsefe dalıdır. Aristoteles bu bilgi dalının tek özgür bilim olduğunu çünkü kendinden başka bir amacı bulunmadığını söyler, bunu insanın doğal olarak merak güdüsünün ürünü olduğunu vurgular. Bilimleri türleri açısından sınıflandıran Aristoteles temelde üç kuramsal bilimden söz eder. Metafizik, Matematik ve fizik. Bunların dışında pratik bilimler, belli bir amaç için işlenen bilimler vardır. Bunlarda tutum ve eylemleri konu edinen etik ve politika ile üretime yönelik yapılmış ve yazılmış sanatların bilimleridir. Varlığın sürekli ve bitmeyen bir evren içinde ne'liğini ve çeşitliliğni ele alan Aristoteles bütün varlıkların ve değişimlerinin mantıksal olarak geriye götürülmesi biçiminde geliştirdiği "neden" görüşüyle bunların en son nedeni olarak bir hareket etmeyen hareket ettirici ve "ilk neden" düşüncesine ulaşır. Bu kavram ve ona ulaşan usavurma zinciri, sonraları hem hıristiyan hem müslüman düşünürlerce tanrının varlığının kanıtı olarak kullanılmıştır. *
5
sokrat ve platonla beraber en çok kasmış ilk çağ abilerindendir. alexander filminde kendisini temsilen de olsa görmüşlüğümüz vardır.
6
şiir daha felsefidir ve ciddiye alınmayi tarihten daha cok hak eder diyen kişi. ha o demediyse bilemem dedi diyorlar.
7
akıl babası platon gibi zehiri içmeyip münzevi olarak yaşamayı tercih etmiştir.
8
iklimlerin insan ve siyasal yaşam üzerindeki etkilerini incelemiştir.
kendisine göre ılıman iklimde yaşayanlarda hafiflik, neşe ve düşüncesizlik hakimdir.
9
Ufkumu iki, üç hatta dört katına çıkaran antik yunan felsefecisi. Bir anekdot paylaşmak isterim.
Aristoteles, devlet biçimleri olan monarşi, aristokrasi ve demokrasi hakkında bir değerlendirmede bulunur. Ona göre üç yönetim şekli de kendine göre haklıdır. Bu devlet şekli sağlıklı da olabilir sağlıksız da. Tek kişinin egemen olduğu devlette, hükümdar sürekli kendi çıkarını dikkate alırsa bu devlet şekli kötüdür. Devleti yöneten aristokrat kesim herkesin çıkarını kendi çıkarından üstün tutarsa, bu devlet şekli sağlıklıdır; aksi durum söz konusu olduğunda devlet çöker. Demokrasinin de iyi bir devlet şekli olması için, sağlam ve yüksek siyasal eğitim almış bir halk meclisinin bulunması zorunludur. Halk meclisi siyasal ahlaktan yoksun ise dilediği gibi davranıyorsa, böyle bir devlet bozulmaya mahkumdur.
10
tarihte sanatı inceleyen ilk eseri yazan* filozof.
realistir. ona göre normlar deney yoluyla kazanılabilir. olması gerekeni değil olanı inceler.
karşılaştırmalı hukukun babasıdır. hukuku devletin malı olarak görür. özgür vatandaşlar hak sujeleridir, köleler hak sahibi olamaz. köleliğin zorunlu bir müessese olduğunu düşünür.
gerçek eşitliğin eşitsizlikte yattığına inanır. akla dayalı kanunları herkesin bilmesi gerektiğini ve bu gibi kanunlara aksi tavır sergileyenlere karşı "kanunu bilmemek mazeret sayılmaz" ilkesini uygular.
11
Arkadaşları aristo dermiş
13
Sözlükte yazsaydı. "Üstteki yazarın ismini tahmin et" başlığına entry girerdi.
14
islam felsefesini oldukça fazla etkileyen antik yunan filozofu.
15
Sözlükte yazsa idi Uçakların kuş olduğunu iddia ederdi.
16
sözlükte yazsaydı "kutup itiraf" başlığına ipotek koyardı.
17
Nesnelerin kuvvetin etkisi yüzünden hareket ettiğini ifade etmiştir.
18
platon ile batı düşüncesinin en önemli iki filozofundan birisidir.
19
Dante'nin görüşlerinden fazlasıyla etkilendiği ve gözünde bilgiyi simgeleyen filozoftur. Bence aristoteles'in eserlerini yorumladı diye cehennemin en saygın yerinde ibni rüşt'e de yer vermiştir.
20
Peripatos Okulu, Peripatetikler, Lykeion Okulunu kurmus Antim Yunan filozofudur. Bilim teorisinde mekan fikri yoktu,zaman belirsizdi, sebeplilik fikri metafizik kökenli idi ve doğa yasası fikrine temel olamıyordu. Fizik ile Matematik aynı mantık ilkeleri içinde açıklanmaya çalışılıyordu.
↑