2
fransız devrimi döneminde doğan, özgürlükçü ve eşitlikçi düşüncelerle büyüyen, iyi kalbi ve yardımseverliğiyle bile döneminde çokça taşlanmasına rağmen insanlığa olan inancını hiç kaybetmeyen bir şair. 18 yaşında evi terk etmek zorunda kaldığı zorlu yaşamının en acı yönü belki de çok kısa olmasıdır. 30 yaşında daha gencecikken hayata gözlerini yuman shelley, ömrünü insanlığı iyi yönde etkilemeye adamıştır. o karanlık bir toplumun içinde, insanların kendi çirkinliklerini görmekten korktukları için uzak durdukları, ayıplanan bir gün ışığı gibi yaşamış hayatını adeta. dini ve siyasi görüşlerinden dolayı çokça eleştirilmiş, hayatının birçok noktasında darbe almıştır. ama yaşadığı hiçbir zorluk onu yolundan vazgeçirememiş ve onu susturamamıştır.
bu girdide harika bir şair olan shelley'nin, şairliğinden çok, öğrenebildiğim kadarıyla onun insanlığından bahsetmek istiyorum; çünkü bir dilenciye ayakkabılarını verdiği için eve yalın ayak dönmek zorunda kalan, başkalarına sürekli bağış yaptığı için asla para biriktiremeyen kişinin gönlündeki o zenginlik daha çok ilgimi çekiyor. bir romantik şair olarak, doğanın kendisi kadar insan doğasına da ilgi duymuştur shelley, hatta bilime olan ilgisi onun çok yönlülüğünü açıkça göstermektedir. insanoğlunun hedefine varmadığını, bir durakta durduğunu ve ilerlemeyi bıraktığını fark etmiştir belki de. öyle olmalı ki insanlığa bir şeyler katabilmek için bu kadar çabalamış, gezip görmeyi çok seven bir insan olduğu ortada belki bu onun bilgiye olan açlığından geliyordur kim bilir. ya da yaşadığı acılar içinde zaman-mekan kavramı ona katlanılmayacak kadar acı gelmeye başlamıştır, hayatında karşı karşıya geldiği haksızlıkları ve ağır eleştirileri görünce ona üzülmemek elde değil, kendi döneminden çok daha ilerde gezinen harika bir zihni varmış shelley'nin. günümüzde açıkça görüldüğü gibi, insanların maddenin kölesi olacağını görmüş olacak ki, şiirin maddenin kölesi olmamak için gerekli olduğunu söylemiştir bize. uygarlığın tek ölçüsü olduğunu vurgulamıştır. insanların onlarca bahanelerle başlattığı savaşları kahramanlık değil, cinayet olarak isimlendirmiş, bu anlamsız şiddete karşı gelmiştir. lirik drama adlı yeni bir tür yaratan bu dahi, hayal gücünü şiir ile güçlendirmiştir.
shelley daha önce de bahsettiğim gibi oldukça hüzünlü bir hayat geçirmiş, yanlış bir evlilik sonucu ayrıldığı karısı intihar edince tarif edilemez bir üzüntü haline bürünmüş. bunca şeye rağmen o yine hastalara ve yoksullara yardımlarda bulunmuş hatta onlara bakıcılık bile yapmış. hepimizin insan olduğunu iddia ettiği bu dünyada, insanlığın tanımını tekrar yapmış bir şair shelley, belki de nietzsche'nin de dediği gibi, insanın bir amaç değil, köprü olduğunu fark etmiş ve bu anlamda insanlığı olduğu yerden alıp daha ileriye taşımak istemiştir.
shelley hakkında birçok şey söyleyebileceğimiz, kısa yaşamına sığdırdığı olaylarından derin anlamlar çıkarabileceğimiz ve günümüzde hala kendisinden yeni şeyler öğrenebileceğimiz bir şairdir, hayatıyla ilgili birçok çarpıcı nokta bulunmasına rağmen, kendi ölümüne dair olan sezisi ve ardından söyledikleri çok duygusaldır. kağıttan tekneler yapması ve bunlardan birine binmişken fırtınada batmayı düşlemesi, ölümlerin en güzeli olacağını söylemesi, gerçekten de boğularak hayatını kaybettiği göze alındığında insanın yüreğini parçalıyor. byron'ın ölmüş kızı allegra'nın ona denizden “gel” dediğini hayal etmesi ve sayısız denizde boğulma imgeleri kullanması ölümünü çok daha dokunaklı kılan bazı ayrıntılardır. sadece ölümden öncesi değil, ölümünden sonra olan olaylar da oldukça şaşırtıcıdır, öldüğünde cebinden çıkan ölümüne çok üzüldüğü bir şair olan john keats'in şiirleri onun ne kadar duygusal olduğunu gösteriyor. lord byron, shelley'nin kafatasının kendisine verilmesini istemiş, bu isteği gerçekleştirilmemiş fakat trelawny onun kalbini yanan bedeninden söküp gömülmesini istemiş, shelley'nin roma'da mezar taşının üstünde “cor cordium” yazmasının sebebi de buymuş.
shelley şüphesiz ki yaşamış en önemli romantik şairlerden biridir, şiirleri gibi kişiliği ve güzel kalbi de hayranlık uyandırıcı, örnek alınması gereken bir kişidir. huzur içinde yat shelley.
↑