ömer hayyam
- 26celali takvimi'nin mucididir.
- 27"Dünya üç beş bilgisizin elinde;
Onlarca her bilgi kendilerinde.
Üzülme; eşek eşeği beğenir:
Hayır var sana kötü demelerinde. "
mısralarının sahibi yazar kişi - 28Günümüz mevcut durumunu ortaya koyduğunu düşündüğüm dörtlüğün yazarı.
(bkz: Bir elde kadeh, bir elde Kuran;
Bir helaldir işimiz, bir haram.
Şu yarım yamalak dünyada
Ne tam kafiriz, ne tam müslüman!) - 29Paramız yok ki bir güzel sevelim
Bademiz yok ki içip de haykıralım
Demek günaha girmenin yolu yok
Kalkalım çaresiz namaz kılalım. - 30Ne bilginler geldi, neler buldular!
Mumlar gibi dünyaya ışık saldılar.
Hangisi yarıp geçti bu karanlığı?
Birer masal söyleyip uyuya kaldılar. - 31kendisini düşündükçe üzülüyorum. olmeca'yı, chivas'ı, özellikle de tekirdağ rakıyı içemedi diye.
- 32enfes dörtlükleriyle nöm salmış iranlı şâir, filozof, matematikçi, astronom..
Beni özene bezene yaratan kim, sen
Yolumuda çizmişsin önceden
Madem bana günah işleten sen
Nedir öyleyse o cennet cehennem.. - 33sevgili hayyam:
şirince ve cumartesi şaraplarına denk gelmediğin için çok şanslısın...
- 34Kendi içmez, içeni kınamaya bayılır
Yüzünden aldatmaca, sahtekârlık yayılır
Şarap içmiyor diye, kasılıp gezer ama;
Yedikleri yanında şarap meze sayılır! - 35Beni özene bezene yaratan kim, sen
Yolumuda çizmişsin önceden
Madem bana günah işleten sen
Nedir öyleyse o cennet cehennem.. - 36Her gün biri çıkar, başlar, benim ben demeye,
Altınları, gümüşleriyle övünmeye.
Tam işleri dilediği düzene girer,
Ecel çıkıverir pusudan: Benim ben, diye. - 37okudukça kendimden geçtiğim yüce şair ve bilim adamı.
- 38rübaileri ile kimine göre şarapçı kimine göre tasavvufçu olan şair.
- 39Yüzlerce yıllar evelinden kimlerle içilmeyeceğini çok iyi anlatmış olan ulu şairdir.
cahille şarap içme, onlar akılsızdırlar.
cehalet erbabıdır ve kalbini kırarlar.
sarhoş olup her gece kavga gürültü eder.
sonra özürleriyle başını ağrıtırlar. - 40beni özene bezene yaratan kim? sen!
ne yapacağımı da yazmışsın önceden.
demek günah işleten de sensin bana:
öyleyse nedir o cennet o cehennem?
bilir misin yüceler yücesi tanrı
şarap ne zaman çoşturur içenleri?
pazar pazartesi salı çarşamba perşembe
bir de cuma cumartesi günleri.
felek ne denli cömert aşağılık insanlara!
han hamam dolap değirmen hep onlara.
kendini satmayan adama ekmek yok:
sen gel de yuh çekme böylesi dünyaya!
yapma” diyorsun; yapmamak elimde mi?
“sen al” demişin; nasıl çekerim elimi?
“hem yap hem yapma” demek seninki bana
insaf: kadeh devrilir de dolu kalır mı?
öldürmek de yaşatmak da senin işin;
bu dünyayı gönlünce düzenleyen sensin.
ben kötüyüm diyelim kimde kabahat?
beni böyle yaratan sen değil misin?
kim görmüş o cenneti o cehennemi?
kim gitmiş de getirmiş haberini?
kimselerin bilmediği bir dünya
özlenmeye korkulmaya değer mi?
yerleri yapmış gökleri kurmuşsun ama
sensin bunca gönülleri yakıp yıkan da.
ne kızıl dudakları ne altın saçları
atmışsın süprüntüler gibi kara toprağa.
ben ne camiye yararım ne havraya!
bir başka hamur benimki başka maya.
yoksul gavur çirkin orospu gibiyim:
ne din umurumda ne cennet ne dünya!
biz aşka tapanlarız müslüman değil;
cılız karıncalarız süleyman değil;
biz eskiler giyen benzi soluklarız:
pazarda sırma satan bezirgan değil.
bir put demiş ki kendine tapana:
“bilir misin niçin taparsın bana?
sen kendi güzelliğine vurgunsun:
ben ayna tutar gibiyim sana.”
sensiz camide namazda işim ne?
seninle buluşma yerim meyhane.
benim sevmem de böyle yüce tanrı:
istersen kaldır at cehennemine.
gökleri yarıp darmadağın ettiğin gün
pırıl pırıl yıldızları kararttığın gün
sen sorguya çekmeden ben soracağım sana:
“ey tanrı hangi günahım için beni öldürdün?”
ah tanrı dünyayı yeniden yarataydı
yaratırken de beni yanında tutaydı;
derdim: “ya benim adımı sil defterinden
ya da benim dilediğimce yarat dünyayı.”
benim yasam; artık şarap çalgı eğlenti;
dinim dinsizlik bıraktım her ibadeti;
nişanlım dünyaya: “ne çeyiz istersin?” dedim:
“çeyizim senin gamsız yüreğindir.” dedi.
kim senin yasalarını çiğnemedi ki söyle
günahsız bir ömrün tadı ne ki söyle
yaptığım kötülüğü kötülükle ödetirsen
seninle benim aramda ne fark kalır ki söyle!
nerdesin? sana baş kaldırmışım işte;
karanlık içindeyim ışığın nerde?
cenneti ibadetle kazanacaksam
senin ne cömertliğin kalır bu işte?
dünya dediğin bir bakışımızdır bizim;
ceyhun nehri kanlı göz yaşımızdır bizim;
cehennem boşuna dert çektiğimiz günler
cennetse gün ettiğimiz günlerdir bizim.
- tanrı ile konuşmalar - 41kendisiyle alakalı okunabilecek en güzel, nitelikli bir kitabı okumak istediğim kişi.
ilgili ve bilgili yazar arkadaşlara aydınlatır umarım. - en nitelikli kitAP DEĞildir ama genel anlamda akıcıdır. okumadıysan semerkant.
- evet o. başka aklıma gelmedi şimdi.
- 42Herkes rubaileri ile gündeme getirirken o aslinda matematik ve gök biliminde muhteşem işler yapmıştır.
Vaktinde kimse 3 dereceli denklem cozemezken geometri yoluyla 3 dereceli denklem cozerdi
Bugün kullandigimz miladi takvim aslında çok zaman sapmasina sahiptir. Mesela her yıl 6 saat fazla olması gibi.
Lâkin hayyamin meliksaha yaptığı celali vaktimde yanlış hatirlamiyorsam bu sure 6 dk kadardır.
Celali takvimin yapılması ise neredeyse 5 6 yil sürmüştür.
Hasan sabbah ve nizamul mulk ile ayni donemde yaşadığı ve aynı okulda okuduğu söylenir lakin okuduğum hic bir kitapta karşılaşmadım.
Hasan sabbahi bazi kitaplarda can dostu bilir bazilarinda ise pek umursamaz bir kitapta ise misirda el ezher ( yanlış olabilir) medresesinde ders almak için nisaburdan gittigi söylenir ve orada hasan sabbah ile oda arkadaşlığı yaparmış ve geceler onlara yetmezmiş .sohbetleri cok hos olurmuş. Hatta bazen hayyam gün icerisinde gece olmasi için sabirsizlanirmis
Velhasili kelam hayatını bilime adamış ve bugün görüyoruz ki o zamanin dindar kesiminin dinden cikarsin dediği bilgiler hakikat olmuştur.
Bu muhterem zatın tarihin tozlu sayfalarinda muhteşem bir köşesi vardir - 43Daha önce yazıldı mı bilmiyorum. Matematikteki "x" terimini bulmuştur. Bilinmeyeni tanımlamak için Arapçadaki "şey" terimini(bildiğimiz'şey') kullanmış. Daha sonra İspanyollar buna "xey" demişler ve sonunda ilk harfini kullanmaya başlamışlar, "x" ifadesi olmuştur.
- 44Bir rahat yer bulabilseydik a dostlar, ne olur?
Başka bir yön tutabilseydi bu yollar, ne olur?
Ne olur, toprağın altından asırlar sonra
Yeniden bitse idik, ot gibi tekrar ne olur?
Mısralarının sahibi.
-ciddi - 45Hala korkular, renkler ardinda misin?
Cirkinle güzel secmek kaydinda misin?
Oldun diyelim Zemzem, ya da ab-i hayat
Birgün öleceksin yar, farkinda misin? - 46ne güzel yazmış:
yarım somunun var mı, bir de ufak evin?
kimsenin kulu, kölesi değil misin?
kimsenin sırtından geçindiğin de yok ya
keyfine bak... en hoş dünyası olan sensin
insan yemeden, içmeden edemez
bunlar için gayret sarfetmene bir şey denemez
ama ondan ötesi olmuş, olmamış
onurundan fedakarlık etmeye değmez
dedim artık bilgiden bir noksanım yok
şu dünyanın sırrına erdim az çok
derken aklım geldi birden başıma
bir de baktım ömür geçmiş hiç bir şey bildiğim yok
gençlik bir kitaptır, okuduk bitti
canım bahar çoktan geçti - kış şimdi
hani sevincim, o cıvıl cıvıl kuş?
nasıl geldi, ne zaman uçtu gitti? - 47matematikçi, şair, düşünür döneminin en önemli kişilerinden. selçukluda yaşamıştır. (d. 18 Mayıs 1048 - ö. 4 Aralık 1131)
siyasi olarak da etkili kişi.
önemi bir olayla daha iyi anlaşılacaktır: Nizâmülmülk henüz kurmuş olduğu gerekli bir istihbarat teşkilatına hayyam'ı başkan yapmak ister ancak o reddedip direktifleriyle genç hasan sabbah'ı geçirtir. böylece efsanevi bir casus yetiştirici çıkabilir ortaya. idam cezasından bile sürgünle yırtmasını sağlamıştır bu gencin, bir hatasından sonra aldatılıp aldığı.
yani belki de hasan sabbah'ın hasan sabbah olabilmesinde en etkili kişidir ve nizamülmülk gibi bir kişinin suikastı ile selçuklunun yıkılmasına kadar etkiler dolaylıca tarihi.
ayrıca şu şiiri muazzam #1398556 - 48"Ben olmayınca bu güller, bu serviler yok
Kızıl dudaklar, mis kokulu şaraplar yok
Sabahlar, akşamlar, sevinçler, tasalar yok
Ben düşündükçe var dünya, ben yok o da yok." Dizelerinin sahibi. Kaleminden çıkan her satır büyülü olan sayılı kişilerden benim için.
Sözleri ondan ilhamlı bir kuan şarkısı da vardır;
youtu.be/... - 49Kim demiş haram nedir bilmez Hayyam?
Ben haramı helali karıştırmam
Seninle içilen şarap helaldir,
Sensiz içtiğimiz su bile haram.
Dizelerinin sahibi - 50Sadece gökbilimci olarak tanırdım. Artık başka meziyetleri de varmış.
(bkz: soğuk savaş)